علائم شایع سنگ کلیه

سنگ‌های کلیه ذرات کوچک و سختی هستند که در یک یا هر دو کلیه ایجاد می‌شوند و گاهی به حالب (لوله عضلانی باریکی که ادرار را از کلیه به مثانه می‌برد) می‌روند. اندازه سنگ های مرجانی از دانه های شن گرفته تا توپ گلف متفاوت است و می تواند تک یا چندتایی باشد. سنگ کیسه صفرا معمولاً بزرگسالان بالای 30 سال از هر دو جنس را مبتلا می کند، اما در مردان شایع تر است. تا انتهای با این مقاله از دکتر کیوان آقامحمدپور همراه باشید.

علائم شایع سنگ کلیه

اپیزودهای درد شدید و طاقت فرسا (متناوب) هر چند دقیقه یکبار. درد معمولاً ابتدا در پشت، درست زیر دنده ها ظاهر می شود. برای چندین ساعت یا چند روز، ناحیه درد مسیر سنگ را از مجرای ادرار تا کشاله ران دنبال می کند. درد بیمار با برداشتن سنگ متوقف می شود.

یکی دیگر از علائم سنگ کلیه حالت تهوع مکرر است.

یکی دیگر از علائم سنگ کلیه، دفع مقدار کمی خون در ادرار است. ادرار ممکن است کدر یا تیره به نظر برسد.

علل ایجاد سنگ کلیه

دفع بیش از حد کلسیم از طریق ادرار می تواند به دلیل اختلال در غده پاراتیروئید که مسئول تنظیم متابولیسم کلسیم است یا به دلیل کلسیم و ویتامین D اضافی باشد.

نقرس (مربوط به سنگ های اسید اوریک)

انسداد ادرار به هر علتی

کم آبی یا کاهش حجم مدفوع به دلیل آب و هوای گرم و خشک نیز از عوامل ایجاد سنگ کلیه است.

رژیم غذایی نامناسب (مصرف بیش از حد کلسیم)

سابقه خانوادگی سنگ کلیه

پرکاری پاراتیروئید یکی دیگر از علل ایجاد سنگ کلیه است.

به هر دلیلی چرت بزنید.

سوء مصرف الکل

انواع سنگ کلیه

سنگ کلیه در نتیجه ذرات ریز نمک و مواد موجود در ادرار تشکیل می شود و به تدریج اندازه آن افزایش می یابد. اگرچه سنگ کلیه علائم و علائم بالینی مشابهی دارد، اما نوع بیماری و درمان آن متفاوت است. طبق مطالعات طولانی مدت، به دلیل خطر عود، سنگ خارج شده شکسته می شود و باید ارزیابی انتقادی از بیمار انجام شود.

عواملی که باعث پیدایش سنگ کلیه می شوند

1. غیر فعال

یکی از عواملی که منجر به سنگ کلیه می شود کم تحرکی است به عنوان مثال عدم تحرک در هنگام بیماری یا ناتوانی باعث می شود کلسیم بیشتری از استخوان ها خارج شود بنابراین غلظت کلسیم در ادرار افزایش می یابد.

2. پرکاری تیروئید

پرکاری تیروئید اولیه باعث افزایش دفع کلسیم می شود. حدود دو سوم افراد مبتلا به اختلالات غدد درون ریز دچار سنگ کلیه می شوند. در عین حال، این بیماری تنها 5 درصد از موارد سنگ های کلسیمی را تشکیل می دهد.

3. اسیدوز توبولار کلیه

اسیدوز توبولار کلیوی یکی دیگر از عوامل زمینه ساز تشکیل سنگ کلیه است و باعث افزایش دفع کلسیم (توسط کلیه) در نتیجه تولید ناکافی آمونیاک توسط کلیه می شود.

4. رژیم غذایی پر نمک

طبق مطالعات، مصرف زیاد نمک باعث افزایش دفع کلسیم از طریق ادرار می شود.

5. افزایش بی دلیل کلسیم ادرار

برخی از افراد به دلایل نامعلومی حتی در رژیم غذایی کم کلسیم روزانه تا 500 میلی گرم کلسیم دفع می کنند.

6. افزایش اگزالات ادرار

حدود نیمی از سنگ های کلسیمی با این ترکیب مرتبط هستند. اگزالات به طور طبیعی تنها در چند غذا یافت می شود و دسترسی بدن به اگزالات به جذب و دفع آن بستگی دارد که برای همه افراد یکسان نیست.

7. پروتئین حیوانی

رژیم غذایی با پروتئین بالا با افزایش کلسیم، اگزالات و اورات همراه است. در واقع مصرف زیاد پروتئین حیوانی و بار اسیدی آن (1 میلی اکی والان هیدروژن در هر گرم پروتئین) باعث افزایش دفع کلسیم می شود. بنابراین، برخی از محققان رژیم گیاهخواری را برای افراد مستعد ابتلا به سنگ کلیه توصیه می کنند.

پیشگیری از سنگ کلیه

مصرف روزانه 3 لیتر مایعات عمدتاً آب خالص

افزایش مصرف فیبر خطر تشکیل سنگ به خصوص سنگ های کلسیمی را کاهش می دهد.

در صورتی که سنگ کلیه از نوع کلسیم فسفری باشد از مصرف شیر و فرآورده های شیری خودداری کنید.

از شرایط مرتبط با تعریق بیش از حد اجتناب کنید.

عواقب مورد انتظار سنگ کلیه

سنگ های بزرگ اغلب بدون علامت در کلیه باقی می مانند، اگرچه می توانند باعث آسیب کلیه شوند. سنگ های کوچک به راحتی از طریق حالب همراه با ادرار دفع می شوند. سنگ هایی که بین این دو اندازه قرار گرفته اند از یک طرف قابلیت ورود به حالب را دارند و از طرف دیگر آنقدر کوچک نیستند که به راحتی از حالب عبور کنند و باعث درد شدید می شوند. این سنگ ها معمولا در عرض چند روز ناپدید می شوند. اگر سنگ از حرکت باز ایستاد و مجرای ادرار را مسدود کرد، برای جلوگیری از آسیب بیشتر به کلیه ها، باید آن را خارج کرد.

یادداشت مهم:

هنگام ادرار کردن، سنگ را با کاغذ صافی یا گاز تمیز کنید. یا در ظرف شیشه ای ادرار کنید، سنگ را بررسی کنید و در صورت وجود سنگ را خارج کنید، سپس ادرار را دور بریزید. برای تعیین ترکیب سنگ آن را نزد پزشک ببرید.

تشخیص سنگ کلیه

آزمایش های تشخیصی سنگ کلیه ممکن است شامل آزمایش کامل ادرار و کشت ادرار، اشعه ایکس شکم، سونوگرافی کلیه، سی تی اسکن و اوروگرافی (روشی برای بررسی کلیه ها و ادرار با مصرف دارویی برای تشخیص اشعه ایکس در خون) باشد.

گزینه های درمانی برای کلیه ها

اگر یک سنگ کوچک بدون عوارض انسداد و عفونت وجود داشته باشد، ممکن است نیازی به درمان خاصی نباشد. در صورت وجود سنگ های بزرگتر که خود به خود دفع نمی شوند و باعث ایجاد عوارض، عفونت یا درد شدید می شوند، اقدامات درمانی برای برداشتن آنها لازم است. روش های درمانی مختلف در این زمینه عبارتند از:

تجزیه شیمیایی سنگ

برداشتن سنگ با آندوسکوپ

برداشتن سنگ از طریق پوست

خرد کردن سنگ ها با کمک امواج فراصوت خارج از بدن [ESWL]

جراحی به ندرت انجام می شود

سایر رویکردهای درمانی جدید نیز در حال بررسی هستند.

سنگ های ناشی از سطوح بالای کلسیم در بدن ممکن است نیاز به برداشتن بافت غیر طبیعی پاراتیروئید داشته باشند.

رژیم غذایی در افراد مبتلا به سنگ کیسه صفرا

اگر نوع سنگ کلیه کلسیمی یا فسفری است از مصرف لبنیات، شکلات و نارگیل خودداری کنید.

اگر سنگ کلیه فسفاته باشد، رژیم غذایی غنی از اسیدها می تواند به اسیدی شدن کمی ادرار کمک کند.

اگر نوع سنگ کلیه اسید اوریک یا سیستین باشد، رژیم غذایی قلیایی کمک می کند ادرار کمی قلیایی بماند.

برای همه انواع سنگ کلیه، حداقل 13 لیوان مایع (و بیشتر آب ساده) در روز بنوشید.

رژیم غذایی کم چرب و پرچرب نیز توصیه می شود.

در چه شرایطی باید با پزشک مشورت کنیم؟

اگر شما یا یکی از اعضای خانواده علائم سنگ کلیه را دارید.

اگر دما به 3.38 درجه سانتیگراد افزایش یابد

اگر علائم عفونت کلیه را دارید (سوزش و ناراحتی هنگام ادرار کردن یا میل مکرر به ادرار کردن)

در صورت بروز علائم جدید و غیر قابل توضیح، داروهای تجویزی ممکن است عوارض جانبی داشته باشند.